امروز (سه‌شنبه، هفدهم آبان‌ماه) چهاردهمین سال‌روز درگذشت محمدعلی جمالزاده است.

به گزارش ایسنا محمدعلی جمالزاده که او را پدر داستان‌نویسی مدرن ایران می‌دانند، سال 1274 هجری شمسی در اصفهان به دنیا آمد. حدود 12 سال داشت که پدرش او را برای تحصیل به بیروت فرستاد. او در بیروت با ابراهیم پورداوود و مهدی ملک‌زاده، فرزند ملک المتکلمین، چندین سال هم‌دوره بود. سپس به فرانسه رفت و دیپلم حقوق گرفت. بعد به ایران آمد؛ اما بعد از زمانی کوتاه، به ژنو بازگشت و تا پایان عمرش در آن‌جا ماند. این نویسنده 17 آبان‌ماه سال 1376 در یک خانه‌ی سالمندان در ژنو (سوییس) درگذشت.

از جمله آثار محمدعلی جمالزاده این عنوان‌ها هستند: «گنج شایان»، «تاریخ روابط روس با ایران»، «پندنامه‌ی سعدی یا گلستان نیکبختی»، «قصه‌ی قصه‌ها»، «بانگ نای»، «فرهنگ لغات عوامانه»، «طریقه‌ی نویسندگی و داستان‌سرایی»، «سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی»، «اندک آشنایی با حافظ»، «یکی بود، یکی نبود»، «سر و ته یه کرباس»، «دارالمجانین»، «زمین، ارباب، دهقان»، «صندوقچه‌ی اسرار»، «تلخ و شیرین»، «فارسی شکر است»، «راه‌آب‌نامه»، «قصه‌های کوتاه برای بچه‌های ریش‌دار»، «قصه‌ی ما به سر رسید»، «قلتشن دیوان» و «صحرای محشر».

عبدالعلی دستغیب درباره‌ی جایگاه این نویسنده به خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، می‌گوید: جمالزاده نخستین داستان کوتاه‌نویس ادبیات معاصر است. او نویسنده‌ی خوش‌بیان و شوخ‌طبیعی بوده و داستان‌های کوتاه زیادی نوشته است. از میان داستان‌های کوتاه او، «یکی بود، یکی نبود» از بهترین داستان‌های کوتاه ایرانی‌ است.

این منتقد درباره‌ی ویژگی‌ داستان‌های جمالزاده عنوان می‌کند: جمالزاده فارسی را راحت می‌نویسد، از گفته‌های مردم ایران بسیار استفاده می‌کند و گفته‌هایش شیرین است. این در حالی است که در جوانی از ایران رفته است؛ اما فارسی را به خوبی می‌داند و حافظه‌ی خوبی دارد. به آداب و رسوم خودش پای‌بند است. حتا شنیده‌ام در خارج هم خانه‌اش را به سبک ایرانی آراسته بود. او آثار نویسندگان ایرانی را می‌خواند و با این‌که از ایران رفته بود، آداب و رسوم خودش را حفظ کرده بود.

دستغیب می‌افزاید: جمالزاده خودمانی و صمیمانه می‌نوشت و روایت داستانی‌اش خیلی پیچیدگی ندارد و فرنگی‌بازی درنمی‌آورد. الآن شاید نوشته‌هایش کمی قدیمی شده‌ باشد؛ اما هنوز شیرینی خودشان را دارند.

او در ادامه می‌گوید: سال 54 نقدی را بر آثار جمالزاده منتشر کرده بودم و خودش هم آن‌ را دیده بود. آن موقع‌ها کمی تند رفته بودم؛ اما چون با داستان‌های نو مخالفت می‌کرد‌، به او نقد زیادی کرده بودم. بعد این نقدها را تعدیل کردم. اما معتقدم او در آثارش تجربه‌ی زیادی ندارد و از گذشته‌اش استفاده می‌کند. بیش‌تر روایت او نقلی است و در مقایسه با صادق هدایت و چوبک و این‌ها، مدرن نیست؛ اما نسبت به قبل از خودش تازه است.

این پژوهشگر در پایان با اشاره به کتاب خودش در نقد آثار جمالزاده، می‌گوید: این کتاب که «نقد آثار سیدمحمدعلی جمالزاده» نام دارد، 300 صفحه است و زندگی‌نامه‌ی جمالزاده را در این کتاب آورده‌ام. همچنین نامه‌هایش را آورده‌ام و آثارش را نقد کرده‌ام. درباره‌ی نوشته‌هایش با ترتیب کار کرده‌ام که از «یکی بود، یکی نبود» تا «غیر از خدا هیچ‌کس نبود» را دربرمی‌گیرد. هر فصل درباره‌ی یک اثر اوست. درباره‌ی ترجمه‌هایش هم در یک فصل، مطالبی را آورده‌ام. این کتاب قرار است در نشر نوید شیراز منتشر شود.